Interview met Jean-François Boucher-Odent – Een porseleinen Kerst in het Kasteel van Chenonceau – (PODCAST in het Frans)

Een porseleinen kerst in het Franse Loirekasteel Chenonceau  met Meilleur Ouvrier de France Jean-François Boucher-Odent

In de Rue Royale 11, hartje Parijs, ligt de boutique van Bernardaud, een Franse porseleinmanufactuur. We ontmoeten er meesterbinder of Meilleur Ouvrier de France Jean-François Boucher-Odent. Al meer dan 10 jaar is Jean-François floraal scenograaf van het kasteel Chenonceau. Dit is een van de meest bijzondere kastelen van de Loire, een kasteel dat over het water van de rivier de Cher ligt en dat prachtige tuinen heeft.

JF: “Ik ben hier voor een heel bijzonder evenement. Al meer dan 10 jaar vieren we ‘Noël au pays des châteaux’ (‘Kerstmis in Kastelenland’) in mijn geboortestreek de Touraine en elk jaar kiezen we hiervoor een bijzonder thema. Dit jaar hebben we besloten om samen te werken met Bernardaud, een wereldberoemde ontwerper van porseleinen designs, een Frans bedrijf opgericht in 1863 in Limoges. Zowel het kasteel van Chenonceau als ook de familie Bernardaud cultiveren erfgoed, uitmuntendheid en de Franse ‘art de vivre’ in de zuiverste verfijning.  In de grote galerij van het kasteel van 66m lang zullen we dus samen een tafel decoreren van iets meer dan 30m lang.”

Het kasteel van Chenonceau heeft als bijnaam ‘Château des Dames’. Belangrijke historische dames voerden eeuwenlang het bewind in het kasteel. Toen Catharina de’ Medici in 1533 met de Franse koning Hendrik II trouwde, bracht ze naast haar patissier, sorbetier … ook haar vogels en vogelaars mee uit Firenze. Haar lievelingsdieren waren exotische vogels. In de tuin van het kasteel stond een heel grote volière en af en toe vroeg Catherine de Médicis aan haar vogelaars al haar exotische vogels naar de grote iconische galerij in Chenonceau te brengen. Ze sloot alle ramen en deuren en liet haar exotische vogels rondvliegen. Toen Hélène Huret van Institut Bernardaud dit verhaal hoorde, reageerde ze direct enthousiast dat Bernardaud een porseleinen servies heeft met de naam ‘Aux oiseaux’. Het concept ‘Een porseleinen kerst’ was geboren. Meer dan 400 serviesonderdelen zullen de kersttafel van Chenonceau sieren. “Ik ga vegetatieve elementen sprokkelen uit de tuin van het kasteel aangevuld met eenvoudige bloemen zoals amaryllis, maar ook met veel exotische elementen zoals Gloriosa en Protea wil ik de tafel leven in blazen”, aldus Jean-François.

De bijzondere tafeldecoratie is te bewonderen van 1 december tot 5 januari 2025. Je kan in het kasteel nog meer florale decoraties van de hand van Jean-François bewonderen en ook nog aan een aantal andere activiteiten deelnemen zoals een florale workshop florale kerstdecoratie bij Jean-François of een seminarie rond ‘de kunst van het tafeldekken’ …

Hoe ben je als meesterbinder in Chenonceau terechtgekomen?
JF: “Een beetje toevallig eigenlijk. Ik ben al meer dan 40 jaar in de bloemen bezig, want mijn grootouders waren bloemisten, mijn moeder was bloemist. Dus ik ben altijd al omringd geweest door bloemen.
Ik heb stage gelopen bij veel meesterbinders in Frankrijk. Zelf wilde ik ook Meilleur Ouvrier de France worden en in 2000 behaalde ik de titel. Daarna opende ik mijn eigen bloemenzaak in Tours. Op een bepaald moment stond ik op een breekpunt. Ik vond mijn werk niet meer leuk. Ik had het gevoel dat ik alles al een beetje gedaan had en ik besloot een kleine pauze in te lassen. En toen vernam ik dat de eigenaar van Chenonceau op zoek was naar een Meilleur Ouvrier de France of iemand die dagelijks het kasteel wou decoreren met bloemen en het atelier wou leiden. Ik wist dat Chenonceau een bloemenkasteel is en dat ze al 35 jaar een bloemenatelier hebben.

Ik hou van geschiedenis en heb altijd al bewondering gehad voor dit unieke kasteel. Het is een uitermate verfijnd, vrouwelijk kasteel en het bevindt zich boven een rivier. Bovendien is het gedurende het hele jaar open en is het altijd gedecoreerd met bloemen. In dit renaissancekasteel heb ik mijn eigen renaissance beleefd. Hier heb ik het plezier om te doen waar ik van hield herontdekt. Ook elementen uit mijn kindertijd heb ik er teruggevonden, want er is een moestuin en een bloementuin waaruit we groenten en bloemen kunnen oogsten. Ik kan er echt van genieten om gewoon bloemen en groenten uit de tuin te halen en er arrangementen mee samen te stellen die ik dan in de kamers van het kasteel tentoonstel.”

Jij bent met je bloemenzaak gestopt en bent een nieuwe weg ingeslagen. Hoe zie jij de toekomst van het bloemistenberoep?

JF: “Ik denk dat de hele sector momenteel op een keerpunt zit en er zijn volgens mij verschillende factoren die hieraan ten grondslag liggen. De prijs van de bloemen is aanzienlijk gestegen, energie en grondstoffen zijn extreem duur… Covid heeft veel zaken veroorzaakt, maar heeft anderzijds ook een nieuwe impuls gegeven, een trend, waar ik heel blij mee ben, namelijk het heroriënteren van de bloemenproductie. Zo zien we hier in Frankrijk steeds meer bloemenboerderijen opkomen, waar we meer seizoensgebonden producten vinden, waar er ook meer aandacht voor het product op zich is. We zullen de manier waarop wij bloemisten naar dingen kijken volledig moeten veranderen, want het milieubewustzijn wordt steeds belangrijker. Momenteel is onze ecologische voetafdruk nog te zwaar. We zitten gelukkig in een sector waar je je altijd flexibel moet kunnen opstellen. En nu moeten we ons dus aanpassen aan de nieuwe economische realiteit.”

Kunnen we zeggen dat bloemen weer hun adellijke titel zullen aannemen?

JF: “Ik geloof niet dat bloemen ooit hun waarde verloren hebben… En ik vind het ook helemaal niet erg dat we terugkeren naar lokaal geproduceerde bloemen. Zoals ik al zei, mijn grootouders waren kwekers, dus die lokale producten heroveren gewoon weer hun plaats en dat is geweldig…”

Is het een herwaardering van de ambachtelijke industrie?

JF: “Ja, inderdaad en dat is iets wat we in veel sectoren zien, in de keuken, in de bloemsierkunst, in de keramieksector .. Ongeacht de sector, richten zowel de bedrijven als de consument zich weer op lokale knowhow, en dat is goed nieuws. Zelfs multinationals zoals bijvoorbeeld Hermès hebben opnieuw productieateliers in Frankrijk en dat is een positieve evolutie.”